Onderzoek

Het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de Gezondheids- en Medische Psychologie richt zich op de psychologische aspecten van gezondheid en ziekte; in het bijzonder het bestuderen, voorkomen en beïnvloeden van psychologische aspecten ten behoeve van het voorkomen en behandelen van lichamelijke aandoeningen.

Het onderzoek in de Gezondheids- en Medische Psychologie richt zich op de psychologische aspecten van gezondheid en ziekte voor het individu (zoals gedrag, emoties en cognities) en in de sociale context (zoals zorg, gezin, peer group). Hierbij gaat het zowel om preventie en gezondheidsbevordering als om diagnostiek en behandeling bij mensen met (chronisch) lichamelijke aandoeningen. Daarnaast ligt de focus van het onderzoek op het begrijpen van onderliggende mechanismen. Er wordt aandacht geschonken aan de relatie tussen biopsychosociale processen (bijv. cognities, emoties en gedrag; psychofysiologische stress-systemen en sociale context) en lichamelijke gezondheid. Het onderzoek richt zich daarmee zowel op de psychologische mechanismen onderliggend aan preventie of gevolgen van somatische aandoeningen als ook op psychologische interventies gericht op preventie, diagnose en behandeling ten gevolge van somatische aandoeningen.

Het onderzoek omvat het volledige traject van fundamenteel onderzoek naar klinische toepassingen; van experimenten in het lab tot veldonderzoek met verschillende methodes, tot klinische trials en implementatie van interventies. Het onderzoek wordt uitgevoerd met verschillende populaties, van gezonde vrijwilligers tot variërende doelgroepen met bijvoorbeeld (risicogroepen voor) chronische ziektes, aanhoudende lichamelijke klachten of neurologische aandoeningen of kwetsbare groepen in de algemene bevolking. Specifieke uitkomsten waar het onderzoek zich op kan richten zijn bijvoorbeeld het verbeteren van de kwaliteit van leven, het verminderen en hanteren van lichamelijke klachten, het focussen op patient-reported outcomes (PRO)s, het verbeteren van de publieke gezondheid, het voorkomen van ziektes of het verbeteren van patiënt-professional interacties. Mogelijke mechanismen die op deze uitkomsten aangrijpen zijn bijvoorbeeld gericht op stressregulatie en psycho-neuro-immunologie, gedragsfactoren zoals een ongezonde leefstijl, of zelfeffectiviteit en zelfmanagement bij chronisch zieken.

Gezien het interdisciplinaire karakter van het onderzoeksveld werken onderzoekers op het gebied van de Gezondheids- en Medische Psychologie veelvuldig samen met andere vakdisciplines, zoals (para)medische en verplegingswetenschappen, cognitieve en klinische neurowetenschappen, biologie, sociologie, communicatiewetenschappen, ethiek, economie of filosofie. Daarnaast werken veel onderzoekers op het gebied van de Gezondheids- en Medische Psychologie nauw samen met andere publieke, private en maatschappelijke partners, zoals patiëntenverenigingen, ziekenhuizen en zorginstellingen, GGD’s en bedrijven.

Kinderen en jongeren kunnen om dezelfde redenen als eerder geschetst met medische problemen te maken krijgen. Zo mogelijk is een integrale benadering van ziekte en behandeling van nog groter belang vanwege de impact die een somatische aandoening kan hebben op de psychosociale en cognitieve ontwikkeling en de hiermee levenslange invloed. Zo bereiken kinderen met een chronische aandoening ontwikkelingsmijlpalen zoals zelfstandig wonen, eerste baan en vaste relatie, beduidend later dan gezonde leeftijdgenoten. Dat heeft ook impact op hun maatschappelijke participatie en daarmee vaak ook op die van hun ouders en broers en zussen. Psychologen leveren een belangrijke bijdrage aan het integreren van ziekte en behandeling op verschillende levensdomeinen van kind en gezin. Ook spelen psychologen een rol in het afstemmen van medische behandelingen op de ontwikkelings-fase van het kind. Bij kinderen is ook het betrekken van de sociale omgeving waarin zij leven van cruciaal belang. Ouders zijn belangrijke partners in de behandeling. Gezinsinterventies kunnen helpen om complexe vragen rond ziekte en behandeling binnen een gezin en in het consult bij de arts, bespreekbaar te maken.